Ηλεκτρονική ξενάγηση στους χώρους και τα εκθέματα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου (Αθήνα, Πλατεία Κολοκοτρώνη, Μέγαρο Παλαιάς Βουλής)
Για να είμαστε υποψιασμένοι πριν την επίσκεψη...
Η μόνιμη έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου καλύπτει μια ιστορία 500 χρόνων, από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940.
Μέσα από κειμήλια, προσωπικά αντικείμενα, όπλα, ενδυμασίες, έργα τέχνης, κλπ. παρακολουθούμε την ιστορική πορεία του ελληνικού έθνους, κατά την Τουρκοκρατία, την Ενετοκρατία, την Επανάσταση του 1821, την διαμόρφωση του ελληνικού κράτους, την επέκταση των συνόρων του, την Μικρασιατική περιπέτεια και καταστροφή, και μέχρι τον πόλεμο εναντίον του φασισμού, το 1940.
ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ...
Μπροστά από το Μουσείο δεσπόζει ένα μεγάλο μπρούτζινο άγαλμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Στο βάθρο υπάρχουν παραστάσεις από την νικηφόρα μάχη στα Δερβενάκια (1821), καθώς και από την Πελοποννησιακή Γερουσία.
Το δεξί χέρι του στρατηγού είναι τεντωμένο προς τα μπρος. Και βέβαια, η λαϊκή φαντασία έχει οργιάσει, από 'κείνα τα χρόνια κιόλας, και ο καθένας, ανάλογα με την επιθυμία του ή την ιδεολογία του, τον βάζει να δείχνει προς την κατεύθυνση που θέλει και για τον λόγο που κρίνει εκείνος.
Εκείνη την εποχή, για παράδειγμα, και στα χρόνια που λειτουργούσε εκεί η Βουλή, στο μέρος προς το οποίο "έδειχνε" ο Κολοκοτρώνης ήταν οι στάβλοι του βασιλιά. Έτσι, ένα λαϊκό ανέκδοτο της εποχής έλεγε πως ο ήρωας της Επανάστασης θύμιζε στους βουλευτές πως λόγω της δουλοπρέπειάς τους προς τον βασιλιά, οι στάβλοι με τα ζώα ήταν το καταλληλότερο μέρος γι' αυτούς...
ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ
Το 1833 η πρωτεύουσα του κράτους μεταφέρεται στην Αθήνα. Το ίδιο και ο βασιλιάς (Όθων). Αποφασίζεται, μέχρι να κτιστούν τα κανονικά ανάκτορα (η σημερινή Βουλή), να κατοικήσει προσωρινά στην βίλλα ενός πολύ πλούσιου τραπεζίτη και πολιτικού (του Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου).
Το 1835 ο Όθωνας διαμορφώνει στο κτήριο μια μεγάλη αίθουσα για χορούς και δεξιώσεις (βασιλιάς ήταν, να μην είχε μία αίθουσα για τα πάρτυ του;).
Μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, ο Όθων αναγκάζεται να παραχωρήσει Σύνταγμα.
Το 1844 η αίθουσα χορού μετατρέπεται στο πρώτο κοινοβούλιο της χώρας (μόνο για άντρες, βέβαια, αφού οι γυναίκες δεν είχαν ακόμη δικαιώματα... Η μόνη θέση από την οποίαν μπορούσαν να παρακολουθήσουν συνεδριάσεις κάποιες γυναίκες ήταν στον εξώστη, πάνω από τα έδρανα.)
Οι βασιλιάδες παρακολουθούν τις συνεδριάσεις (στο σπίτι τους γίνονταν έτσι κι αλλιώς!) από τα θεωρεία.
Μετά από 10 χρόνια (το 1854) η αίθουσα καταστρέφεται από πυρκαγιά.
Το 1858 αρχίζει να κτίζεται το καινούριο (σημερινό) κτήριο. Λεφτά δεν υπάρχουν και οι εργασίες σταματούν.
Τα επόμενα χρόνια, για τις συνεδριάσεις της Βουλής κτίζεται ένα πρόχειρο κτίσμα, που πέρασε στην ιστορία ως "παράγκα".
Το 1875 το κτήριο είναι έτοιμο και η Βουλή μεταφέρεται εδώ (στις 11 Αυγούστου πραγματοποιείται η επίσημη έναρξη των συνεδριάσεων της Βουλής, με πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη).
Λειτουργεί μέχρι το 1935.
Εκείνη την χρονιά η Βουλή μεταφέρεται στην σημερινή της θέση (πλατεία Συντάγματος), στο σπίτι όπου κατοικούσε ο Όθων και έμενε κενό από τότε που έφυγε (για την ακρίβεια, που τον έδιωξαν κακήν κακώς) από την Ελλάδα.
Μετά από διάφορες χρήσεις (και περιπέτειες, εξαιτίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου), το 1962 το κτήριο της οδού Σταδίου αρχίζει να λειτουργεί ως Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Ιδρύθηκε το 1882 από την Ιστορική και Εθνολογική εταιρεία της Ελλάδος, με σκοπό την διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης των νεότερων χρόνων του ελληνισμού.
Στην μόνιμη συλλογή του Μουσείου περιλαμβάνεται υλικό που διατρέχει την ιστορική πορεία του Ελληνισμού από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) μέχρι τον ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-'41): πίνακες ζωγραφικής, σημαίες, όπλα, προσωπικά αντικείμενα ιστορικών προσωπικοτήτων, έγγραφα, φωτογραφίες, σκεύη, εργαλεία, παραδοσιακές φορεσιές, κλπ.
Κεντρικός διάδρομος 18
Δεξιά και αριστερά του διαδρόμου εκτίθενται όπλα του αγώνα: καριοφίλια, πιστόλες, παλάσκες (μικρά κουτιά που έδεναν οι αγωνιστές στο ζωνάρι τους και μέσα τους έβαζαν τις χαρτούτσες, χαρτάκια, δηλαδή, στα οποία δίπλωναν βόλια και μπαρούτι), φορεσιές, προτομές και διάφορα αντικείμενα.
Στο δεξιό μέρος του διαδρόμου, οι αίθουσες 15, 16 και 17 περιλαμβάνουν την λαογραφική συλλογή του Μουσείου.
Στο αριστερό μέρος του διαδρόμου, στις αίθουσες 19, 20, 21 βλέπουμε μιαν εικόνα της ζωής κατά τον 19ο αιώνα, μέσα από διάφορα αντικείμενα τα οποία ανήκαν σε πλούσιες οικογένειες της εποχής εκείνης.
(Οι παραπάνω αίθουσες αναφέρονται πιο κάτω αναλυτικότερα, με την σειρά τους).
Στο βάθος του διαδρόμου εκτίθεται το επιβλητικό ακρόπρωρο της "Καρτερίας", του πρώτου ελληνικού πολεμικού ατμόπλοιου της Επανάστασης του 1821, που ήταν ταυτόχρονα και το πρώτο ατμόπλοιο διεθνώς που πήρε μέρος σε πολέμους.
(Ακρόπρωρο: η άκρη της πλώρης [πρώρα στα αρχαία]. Το ακρόπρωρο ήταν το έμβλημα του πλοίου· θα μπορούσαμε να πούμε η "ψυχή" του πλοίου, το μαγικό κομμάτι του. Τοποθετημένο μπροστά, με τα μάτια ορθάνοιχτα και στημένο αγέρωχα, υπάρχει για να διώχνει το κακό -και τους εχθρούς- μακριά από το πλοίο, και να προστατεύει τους ναύτες.
Παλαιότερα, τα ακρόπρωρα απεικόνιζαν μυθικά όντα της θάλασσας ή θρησκευτικές μορφές. Από τα τέλη τού 18ου αιώνα και μετά, εξέφρασαν και αυτά την εθνική συνείδηση που ξυπνούσε σιγά σιγά ανάμεσα στους Έλληνες, απεικονίζοντας πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και μυθολογίας.)Δεξιά από το ακρόπρωρο υπάρχει πιστό αντίγραφο του πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά "Οι σφαγές της Χίου" (ο αυθεντικός πίνακας βρίσκεται στο Λούβρο), φιλοτεχνημένο από τον Λυκούργο Κογεβίνα, το 1920.
(Tο 1824, δύο χρόνια μετά την εξόντωση του πληθυσμού της Χίου από τους Τούρκους [30 Μαρτίου 1822] o Ντελακρουά ζωγραφίζει αυτόν τον πίνακα, συντελώντας στο να γιγαντωθεί το φιλελληνικό ρεύμα στην Ευρώπη και ανάγοντας την Ελληνική Επανάσταση σε πόλεμο του πολιτισμού, γενικότερα, εναντίον της βαρβαρότητας.)
Προσέχουμε τον συμβολισμό που θέλησε να δώσει ο ζωγράφος, σχεδιάζοντας φωτεινές και με έναν δραματικό τόνο τις ελληνικές μορφές, σε αντίθεση με τις τουρκικές τις οποίες τις σχεδίασε σκοτεινές και πιο άτονες.
Στον διάδρομο 1 βλέπουμε έναν ανδριάντα του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου.
Πίσω του εκτίθεται μία μεγάλη σημαία (με τον δικέφαλο αετό) τής Λουίζας Ριανκούρ.
Στην αίθουσα 2 παρουσιάζονται εκθέματα από την Λατινοκρατία και την Τουρκοκρατία (13ος-18ς αιώνας).
Στον τοίχο πίσω δεξιά μας βλέπουμε έναν πίνακα που αναπαριστά την κατάληψη από ενετικά στρατεύματα των τουρκοκρατούμενων φρουρίων της Βόνιτσας και της Πρέβεζας, τον Νοέμβριο του 1717. (Η ελαιογραφία προέρχεται από την συλλογή της οικογένειας του Von Schülemburg, Βενετού κόμη και αρχιστρατήγου.)
Στον τοίχο πίσω αριστερά μας βλέπουμε την ναυμαχία της Ναυπάκτου, του 1571 (ξυλογραφία του 1572 από τον χαράκτη Mario Kartaro, με πρότυπο ένα ζωγραφικό έργο του Lattantio Bonastro, μαθητή του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου).
Η νίκη εκείνη των Ευρωπαίων ανέκοψε την επέκταση των Οθωμανών στην Ευρώπη και είχε μεγάλη απήχηση ανάμεσα στους καλλιτέχνες και διανοούμενους της εποχής.
Στον επόμενο τοίχο, αριστερά, παρατηρούμε το έμβλημα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου της Βενετίας· το φτερωτό λιοντάρι με το ανοικτό ευαγγέλιο μπροστά του και την κλασσική επιγραφή του Βενετικού κράτους "Ειρήνη σ' εσένα, Μάρκο, ευαγγελιστή μου".
Απέναντι, εκτίθεται μία πανοπλία ιππότη, καθώς και κανόνια μεταγενέστερης εποχής (όταν πια είχε ανακαλυφθεί το μπαρούτι και είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται τα κανόνια).
Στον τοίχο κρέμεται ένας πίνακας αυθεντικός του 16ου αιώνα (τέμπερα σε ξύλο) με την βαριά και παράξενη για τα γούστα μας κορνίζα της εποχής εκείνης. Είναι του Κρητικού ζωγράφου Γεωργίου Κλόντζα, απεικονίζει επίσης την ναυμαχία της Ναυπάκτου, και είχε αφιερωθεί από τους νικητές στους προστάτες αγίους τους.
Ο ζωγράφος, επειδή ήταν και μικρογράφος, έχει ζωγραφίσει πάρα πολλές λεπτομέρειες στον πίνακα, οι οποίες όμως δεν φαίνονται καλά, αφού τα χρώματα έχουν σκουρύνει πολύ με τα χρόνια.
(Στην παραπάνω εικόνα τα χρώματα έχουν επεξεργαστεί ψηφιακά, γι' αυτό φαίνονται πιο καθαρά.)
Παρατηρούμε ακόμη πως ο ζωγράφος έχει ζωγραφίσει τον πίνακα με την προοπτική του πετάγματος του πουλιού: σαν να είμαστε ψηλά στον ουρανό και να κοιτάμε την ναυμαχία από πάνω.
Στον τοίχο απέναντι δεξιά κρέμεται μία μεγάλη μεταξωτή σημαία του 18ου αιώνα από την βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο, με το ίδιο σύμβολο των Ενετών (το φτερωτό λιοντάρι).
Από κάτω βλέπουμε δύο οθωμανικές πανοπλίες από το οπλοστάσιο του Μωάμεθ Β΄ του Πολιορκητή. Οι πανοπλίες είναι διακοσμημένες με το σφράγισμα "ΙΥΙ" (χαρακτηριστικό πανοπλιών από το οπλοστάσιο του Μωάμεθ Β΄) και με ρητά του κορανίου, αφού ως γνωστόν ο κάθε λαός ζητά πάντα την βοήθεια του Θεού του (που πάντα τον έχει ως "Θεό της αγάπης") για να σκοτώσει τους άλλους ανθρώπους. Όπως έκαναν και οι σταυροφόροι, βάζοντας έναν τεράστιο σταυρό στην στολή τους...
Επ! Εδώ βλέπουμε ένα πορτραίτο του Σκεντέρμπεη (Γεωργίου Καστριώτη, σε ελληνική απόδοση).
Τι δουλειά έχει ο εθνικός ήρωας των Αλβανών στο ελληνικό Εθνικό Ιστορικό Μουσείο;
Σωστά... Ήταν τότε που ακόμη οι Βαλκάνιοι ήταν όλοι υπήκοοι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και όλοι (Έλληνες, Αλβανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, κλπ.) ένιωθαν το ίδιο την καταπίεση και αγωνίζονταν ενωμένοι για να την αποτινάξουν.
Ήταν τότε που ο Σκεντέρμπεης αγωνιζόταν κάτω από την (παραλλαγμένη) σημαία με τον βυζαντινό δικέφαλο αετό (μας θυμίζει τίποτα η σημαία της Αλβανίας;) εναντίον των Οθωμανών, κερδίζοντας τον θαυμασμό όχι μόνο των Αλβανών, αλλά και των Ελλήνων...
Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται κράνη και διάφορα φονικά πολεμικά εργαλεία του 15ου και 16ου αιώνα, όπως χειροβομβίδες της εποχής.
Η αίθουσα 3 είναι αφιερωμένη στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, κατά την εποχή του Διαφωτισμού.
Εδώ δεσπόζει η Χάρτα του Ρήγα (την οποίαν είχε τυπώσει το 1797 στην Βιέννη "υπέρ Ελλήνων και Φιλελλήνων", όπως έλεγε ο ίδιος), ένας χάρτης δηλαδή του κράτους που ονειρευόταν ο Ρήγας: ενός κράτους, που θα περιελάμβανε όχι απλώς μια μεγάλη Ελλάδα, αλλά μια Ομοσπονδία των λαών της Βαλκανικής, με κυρίαρχα την ορθόδοξη θρησκεία και την ελληνική γλώσσα (στοιχεία που έτσι κι αλλιώς επικρατούσαν στο μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανίων).
Την ίδια εποχή με την Χάρτα, ο Ρήγας είχε κυκλοφορήσει και τον “Θούριο”, ένα πατριωτικό ποίημα, που κυκλοφορούσε παράνομα από χέρι σε χέρι
Πίσω μας και απέναντι βλέπουμε δύο σημαίες της Φιλικής Εταιρείας.
Η μία σημαία απεικονίζει έναν δράκο, από το στόμα του οποίου βγαίνει ένας λαγός.
Πάνω δεξιά απεικονίζονται τα σύμβολα της φιλικής Εταιρείας.
Δεν ξέρουμε τι θα μπορούσε να συμβολίζει ο δράκος με τον λαγό, οπότε το θέμα προσφέρεται για ελεύθερη ανάπτυξη δημιουργικής φαντασίας...
Η άλλη σημαία στον απέναντι τοίχο, με τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας, είναι του Γεωργίου Σισίνη (προκρίτου στην Πελοπόννησο και οπλαρχηγού της Επανάστασης).
Από κάτω υπάρχει ο μικρός πίνακας του Δ. Τσόκου "Ο όρκος", που αναπαριστά τον Κολοκοτρώνη να ορκίζεται στην Εταιρεία.
Δεξιά από την Χάρτα, εκτίθενται τέσσερα μικρά διαβιβαστικά μελών της Φιλικής Εταιρείας. Παρατηρούμε τον κρυπτογραφικό κώδικα των Φιλικών...
...καθώς και το κερί που χρησιμοποιούσαν στην τελετή μύησής τους, το οποίο ήταν και το μοναδικό πράγμα που μπορούσαν να πάρουν μαζί τους μετά από την τελετή. (Ήταν δηλαδή κάτι σαν το προσωπικό τους μυστικό...)
Η υπόλοιπη αίθουσα περιλαμβάνει πορτραίτα Φαναριωτών και προσωπικά τους αντικείμενα, (σφραγίδες, ρολόγια, στυλογράφους, κλπ.), ενθύμια του Αλέξανδρου Υψηλάντη, μια μοναδική στολή Ιερολοχίτη από την μάχη στο Δραγατσάνι στις 6 Ιουνίου 1821 (ανήκε στον Κωνσταντίνο Ξενοκράτους, που πήρε μέρος στην μάχη)...
...και προσωπικά αντικείμενα του Αδαμαντίου Κοραή, όπως το γραφείο, την καρέκλα και το πορτοφόλι του.
Η αίθουσα 4 αναφέρεται στην Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1827).
Το 1836 ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης αποφάσισε να αφηγηθεί με εικόνες κάποιες σημαντικές μάχες και σκηνές από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Φώναξε γι' αυτόν τον σκοπό έναν αγιογράφο από την Σπάρτη, τον Παναγιώτη Ζωγράφο, μαζί με τους γιους του.
Κάτω από την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη, τα επόμενα 3 χρόνια ο αγιογράφος και ζωγράφος Ζωγράφος (τι να κάνουμε, έτσι τον έλεγαν...) φιλοτέχνησε 24 μικρούς πίνακες, από τους οποίους σήμερα σώζονται οι οκτώ, που εκτίθενται εδώ.
Εκτός από τους πίνακες του Ζωγράφου, σ'αυτή την αίθουσα εκτίθενται όπλα και παλάσκες...
...προσωπικά αντικείμενα και προσωπογραφίες Σουλιωτών αγωνιστών...
...καθώς και μία σημαία της Επανάστασης, από την Κύπρο.
Κάποια ρολόγια που βλέπουμε στις προθήκες είχαν κατασκευαστεί στην Αγγλία για λογαριασμό του Οθωμανικού κράτους, γι' αυτό και φέρουν αραβικούς αριθμούς.
Προσέχουμε ανάμεσα στα πορτραίτα, αυτό του Μάρκου Μπότσαρη που τιτλοφορείται "Βότσαρης". Η εξήγηση είναι η εξής: Τα πορτραίτα αυτά φιλοτεχνήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος υπήρχε η τάση του καθαρισμού της ελληνικής γλώσσας, με αποτέλεσμα όλα τα "μπ, ντ, γκ", κλπ. που παρέπεμπαν σε τουρκικά και σλαβικά ονόματα να τα μεταγράφουν σε πιο "αρχαιοελληνικά και εκλεπτυσμένα" ως "β, δ, γ", κλπ.
Κάπως έτσι και ο Μπότσαρης έγινε Βότσαρης...
Μεταξύ των άλλων, βλέπουμε το βόλι που χτύπησε και σκότωσε (8 Απριλίου 1823, μάχη στο Κεφαλόβρυσο) τον Μάρκο Μπότσαρη, όπως και τον επίδεσμο με τον οποίον είχαν δέσει το κεφάλι του.
Αυτά τα μάζεψε κάποιος σύντροφός του και τα έδωσε στην οικογένειά του, ώσπου στην δεκαετία του 1980 κάποιος απόγονός του τα δώρισε στο Μουσείο.
Εκτίθενται επίσης και κάποια άλλα προσωπικά αντικείμενα του Μπότσαρη, όπως το ρολόι του και ένα χειρόγραφο σημείωμά του (χάρη στο οποίο μαθαίνουμε πως ήταν ένας από τους λίγους αγωνιστές που ήξεραν γράμματα).
Βλέπουμε ακόμα και έναν μικρό μύλο με τον οποίον άλεθε τον καφέ του, ασυνήθιστο για σήμερα, απαραίτητο όμως για τότε, αφού δεν υπήρχαν μπακάλικα να αγοράζει κάποιος έτοιμο καφέ, και έπρεπε να τον αλέθει στον δικό του μύλο.
Εδώ εκτίθεται και ένα πολύ όμορφο μπαϊράκι, με κεντημένον τον Άγιο Γεώργιο τον δρακοκτόνο.
(Το μπαϊράκι ήταν μικρή σημαία, που την σήκωνε ο μπαϊρακτάρης.
Για να είμαστε υποψιασμένοι πριν την επίσκεψη...
Η μόνιμη έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου καλύπτει μια ιστορία 500 χρόνων, από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940.
Μέσα από κειμήλια, προσωπικά αντικείμενα, όπλα, ενδυμασίες, έργα τέχνης, κλπ. παρακολουθούμε την ιστορική πορεία του ελληνικού έθνους, κατά την Τουρκοκρατία, την Ενετοκρατία, την Επανάσταση του 1821, την διαμόρφωση του ελληνικού κράτους, την επέκταση των συνόρων του, την Μικρασιατική περιπέτεια και καταστροφή, και μέχρι τον πόλεμο εναντίον του φασισμού, το 1940.
ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ...
Μπροστά από το Μουσείο δεσπόζει ένα μεγάλο μπρούτζινο άγαλμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Στο βάθρο υπάρχουν παραστάσεις από την νικηφόρα μάχη στα Δερβενάκια (1821), καθώς και από την Πελοποννησιακή Γερουσία.
Το δεξί χέρι του στρατηγού είναι τεντωμένο προς τα μπρος. Και βέβαια, η λαϊκή φαντασία έχει οργιάσει, από 'κείνα τα χρόνια κιόλας, και ο καθένας, ανάλογα με την επιθυμία του ή την ιδεολογία του, τον βάζει να δείχνει προς την κατεύθυνση που θέλει και για τον λόγο που κρίνει εκείνος.
Εκείνη την εποχή, για παράδειγμα, και στα χρόνια που λειτουργούσε εκεί η Βουλή, στο μέρος προς το οποίο "έδειχνε" ο Κολοκοτρώνης ήταν οι στάβλοι του βασιλιά. Έτσι, ένα λαϊκό ανέκδοτο της εποχής έλεγε πως ο ήρωας της Επανάστασης θύμιζε στους βουλευτές πως λόγω της δουλοπρέπειάς τους προς τον βασιλιά, οι στάβλοι με τα ζώα ήταν το καταλληλότερο μέρος γι' αυτούς...
ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ
Το 1833 η πρωτεύουσα του κράτους μεταφέρεται στην Αθήνα. Το ίδιο και ο βασιλιάς (Όθων). Αποφασίζεται, μέχρι να κτιστούν τα κανονικά ανάκτορα (η σημερινή Βουλή), να κατοικήσει προσωρινά στην βίλλα ενός πολύ πλούσιου τραπεζίτη και πολιτικού (του Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου).
Το 1835 ο Όθωνας διαμορφώνει στο κτήριο μια μεγάλη αίθουσα για χορούς και δεξιώσεις (βασιλιάς ήταν, να μην είχε μία αίθουσα για τα πάρτυ του;).
Μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, ο Όθων αναγκάζεται να παραχωρήσει Σύνταγμα.
Το 1844 η αίθουσα χορού μετατρέπεται στο πρώτο κοινοβούλιο της χώρας (μόνο για άντρες, βέβαια, αφού οι γυναίκες δεν είχαν ακόμη δικαιώματα... Η μόνη θέση από την οποίαν μπορούσαν να παρακολουθήσουν συνεδριάσεις κάποιες γυναίκες ήταν στον εξώστη, πάνω από τα έδρανα.)
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Μετά από 10 χρόνια (το 1854) η αίθουσα καταστρέφεται από πυρκαγιά.
Το 1858 αρχίζει να κτίζεται το καινούριο (σημερινό) κτήριο. Λεφτά δεν υπάρχουν και οι εργασίες σταματούν.
Τα επόμενα χρόνια, για τις συνεδριάσεις της Βουλής κτίζεται ένα πρόχειρο κτίσμα, που πέρασε στην ιστορία ως "παράγκα".
Το 1875 το κτήριο είναι έτοιμο και η Βουλή μεταφέρεται εδώ (στις 11 Αυγούστου πραγματοποιείται η επίσημη έναρξη των συνεδριάσεων της Βουλής, με πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη).
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Λειτουργεί μέχρι το 1935.
Εκείνη την χρονιά η Βουλή μεταφέρεται στην σημερινή της θέση (πλατεία Συντάγματος), στο σπίτι όπου κατοικούσε ο Όθων και έμενε κενό από τότε που έφυγε (για την ακρίβεια, που τον έδιωξαν κακήν κακώς) από την Ελλάδα.
Μετά από διάφορες χρήσεις (και περιπέτειες, εξαιτίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου), το 1962 το κτήριο της οδού Σταδίου αρχίζει να λειτουργεί ως Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Ιδρύθηκε το 1882 από την Ιστορική και Εθνολογική εταιρεία της Ελλάδος, με σκοπό την διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης των νεότερων χρόνων του ελληνισμού.
Στην μόνιμη συλλογή του Μουσείου περιλαμβάνεται υλικό που διατρέχει την ιστορική πορεία του Ελληνισμού από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) μέχρι τον ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-'41): πίνακες ζωγραφικής, σημαίες, όπλα, προσωπικά αντικείμενα ιστορικών προσωπικοτήτων, έγγραφα, φωτογραφίες, σκεύη, εργαλεία, παραδοσιακές φορεσιές, κλπ.
Κεντρικός διάδρομος 18
Είναι ο διάδρομος στον οποίον βρισκόμαστε, καθώς στεκόμαστε στα εκδοτήρια, στον οποίον εκτίθενται όπλα, προσωπογραφίες και προτομές ιστορικών προσώπων.
Δεξιά και αριστερά του διαδρόμου εκτίθενται όπλα του αγώνα: καριοφίλια, πιστόλες, παλάσκες (μικρά κουτιά που έδεναν οι αγωνιστές στο ζωνάρι τους και μέσα τους έβαζαν τις χαρτούτσες, χαρτάκια, δηλαδή, στα οποία δίπλωναν βόλια και μπαρούτι), φορεσιές, προτομές και διάφορα αντικείμενα.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Στο δεξιό μέρος του διαδρόμου, οι αίθουσες 15, 16 και 17 περιλαμβάνουν την λαογραφική συλλογή του Μουσείου.
Στο αριστερό μέρος του διαδρόμου, στις αίθουσες 19, 20, 21 βλέπουμε μιαν εικόνα της ζωής κατά τον 19ο αιώνα, μέσα από διάφορα αντικείμενα τα οποία ανήκαν σε πλούσιες οικογένειες της εποχής εκείνης.
(Οι παραπάνω αίθουσες αναφέρονται πιο κάτω αναλυτικότερα, με την σειρά τους).
Στο βάθος του διαδρόμου εκτίθεται το επιβλητικό ακρόπρωρο της "Καρτερίας", του πρώτου ελληνικού πολεμικού ατμόπλοιου της Επανάστασης του 1821, που ήταν ταυτόχρονα και το πρώτο ατμόπλοιο διεθνώς που πήρε μέρος σε πολέμους.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Το ατμόπλοιο 'Καρτερία" [μακέτα στην αίθουσα 9] (ilaliatisroumelis.blogspot.gr)
(Ακρόπρωρο: η άκρη της πλώρης [πρώρα στα αρχαία]. Το ακρόπρωρο ήταν το έμβλημα του πλοίου· θα μπορούσαμε να πούμε η "ψυχή" του πλοίου, το μαγικό κομμάτι του. Τοποθετημένο μπροστά, με τα μάτια ορθάνοιχτα και στημένο αγέρωχα, υπάρχει για να διώχνει το κακό -και τους εχθρούς- μακριά από το πλοίο, και να προστατεύει τους ναύτες.
Παλαιότερα, τα ακρόπρωρα απεικόνιζαν μυθικά όντα της θάλασσας ή θρησκευτικές μορφές. Από τα τέλη τού 18ου αιώνα και μετά, εξέφρασαν και αυτά την εθνική συνείδηση που ξυπνούσε σιγά σιγά ανάμεσα στους Έλληνες, απεικονίζοντας πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και μυθολογίας.)Δεξιά από το ακρόπρωρο υπάρχει πιστό αντίγραφο του πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά "Οι σφαγές της Χίου" (ο αυθεντικός πίνακας βρίσκεται στο Λούβρο), φιλοτεχνημένο από τον Λυκούργο Κογεβίνα, το 1920.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Προσέχουμε τον συμβολισμό που θέλησε να δώσει ο ζωγράφος, σχεδιάζοντας φωτεινές και με έναν δραματικό τόνο τις ελληνικές μορφές, σε αντίθεση με τις τουρκικές τις οποίες τις σχεδίασε σκοτεινές και πιο άτονες.
Στον διάδρομο 1 βλέπουμε έναν ανδριάντα του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου.
Πίσω του εκτίθεται μία μεγάλη σημαία (με τον δικέφαλο αετό) τής Λουίζας Ριανκούρ.
Στην αίθουσα 2 παρουσιάζονται εκθέματα από την Λατινοκρατία και την Τουρκοκρατία (13ος-18ς αιώνας).
Στον τοίχο πίσω αριστερά μας βλέπουμε την ναυμαχία της Ναυπάκτου, του 1571 (ξυλογραφία του 1572 από τον χαράκτη Mario Kartaro, με πρότυπο ένα ζωγραφικό έργο του Lattantio Bonastro, μαθητή του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου).
Η νίκη εκείνη των Ευρωπαίων ανέκοψε την επέκταση των Οθωμανών στην Ευρώπη και είχε μεγάλη απήχηση ανάμεσα στους καλλιτέχνες και διανοούμενους της εποχής.
Στον επόμενο τοίχο, αριστερά, παρατηρούμε το έμβλημα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου της Βενετίας· το φτερωτό λιοντάρι με το ανοικτό ευαγγέλιο μπροστά του και την κλασσική επιγραφή του Βενετικού κράτους "Ειρήνη σ' εσένα, Μάρκο, ευαγγελιστή μου".
Ξύλινος θυρεός του 17ου αιώνα, από το βενετικό προξενείο ενός νησιού του Αιγαίου
Απέναντι, εκτίθεται μία πανοπλία ιππότη, καθώς και κανόνια μεταγενέστερης εποχής (όταν πια είχε ανακαλυφθεί το μπαρούτι και είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται τα κανόνια).
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Στον τοίχο κρέμεται ένας πίνακας αυθεντικός του 16ου αιώνα (τέμπερα σε ξύλο) με την βαριά και παράξενη για τα γούστα μας κορνίζα της εποχής εκείνης. Είναι του Κρητικού ζωγράφου Γεωργίου Κλόντζα, απεικονίζει επίσης την ναυμαχία της Ναυπάκτου, και είχε αφιερωθεί από τους νικητές στους προστάτες αγίους τους.
Ο ζωγράφος, επειδή ήταν και μικρογράφος, έχει ζωγραφίσει πάρα πολλές λεπτομέρειες στον πίνακα, οι οποίες όμως δεν φαίνονται καλά, αφού τα χρώματα έχουν σκουρύνει πολύ με τα χρόνια.
(Στην παραπάνω εικόνα τα χρώματα έχουν επεξεργαστεί ψηφιακά, γι' αυτό φαίνονται πιο καθαρά.)
Παρατηρούμε ακόμη πως ο ζωγράφος έχει ζωγραφίσει τον πίνακα με την προοπτική του πετάγματος του πουλιού: σαν να είμαστε ψηλά στον ουρανό και να κοιτάμε την ναυμαχία από πάνω.
Στον τοίχο απέναντι δεξιά κρέμεται μία μεγάλη μεταξωτή σημαία του 18ου αιώνα από την βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο, με το ίδιο σύμβολο των Ενετών (το φτερωτό λιοντάρι).
Από κάτω βλέπουμε δύο οθωμανικές πανοπλίες από το οπλοστάσιο του Μωάμεθ Β΄ του Πολιορκητή. Οι πανοπλίες είναι διακοσμημένες με το σφράγισμα "ΙΥΙ" (χαρακτηριστικό πανοπλιών από το οπλοστάσιο του Μωάμεθ Β΄) και με ρητά του κορανίου, αφού ως γνωστόν ο κάθε λαός ζητά πάντα την βοήθεια του Θεού του (που πάντα τον έχει ως "Θεό της αγάπης") για να σκοτώσει τους άλλους ανθρώπους. Όπως έκαναν και οι σταυροφόροι, βάζοντας έναν τεράστιο σταυρό στην στολή τους...
Επ! Εδώ βλέπουμε ένα πορτραίτο του Σκεντέρμπεη (Γεωργίου Καστριώτη, σε ελληνική απόδοση).
Τι δουλειά έχει ο εθνικός ήρωας των Αλβανών στο ελληνικό Εθνικό Ιστορικό Μουσείο;
Σωστά... Ήταν τότε που ακόμη οι Βαλκάνιοι ήταν όλοι υπήκοοι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και όλοι (Έλληνες, Αλβανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, κλπ.) ένιωθαν το ίδιο την καταπίεση και αγωνίζονταν ενωμένοι για να την αποτινάξουν.
Ήταν τότε που ο Σκεντέρμπεης αγωνιζόταν κάτω από την (παραλλαγμένη) σημαία με τον βυζαντινό δικέφαλο αετό (μας θυμίζει τίποτα η σημαία της Αλβανίας;) εναντίον των Οθωμανών, κερδίζοντας τον θαυμασμό όχι μόνο των Αλβανών, αλλά και των Ελλήνων...
Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται κράνη και διάφορα φονικά πολεμικά εργαλεία του 15ου και 16ου αιώνα, όπως χειροβομβίδες της εποχής.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Η αίθουσα 3 είναι αφιερωμένη στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, κατά την εποχή του Διαφωτισμού.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Εδώ δεσπόζει η Χάρτα του Ρήγα (την οποίαν είχε τυπώσει το 1797 στην Βιέννη "υπέρ Ελλήνων και Φιλελλήνων", όπως έλεγε ο ίδιος), ένας χάρτης δηλαδή του κράτους που ονειρευόταν ο Ρήγας: ενός κράτους, που θα περιελάμβανε όχι απλώς μια μεγάλη Ελλάδα, αλλά μια Ομοσπονδία των λαών της Βαλκανικής, με κυρίαρχα την ορθόδοξη θρησκεία και την ελληνική γλώσσα (στοιχεία που έτσι κι αλλιώς επικρατούσαν στο μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανίων).
Την ίδια εποχή με την Χάρτα, ο Ρήγας είχε κυκλοφορήσει και τον “Θούριο”, ένα πατριωτικό ποίημα, που κυκλοφορούσε παράνομα από χέρι σε χέρι
Πίσω μας και απέναντι βλέπουμε δύο σημαίες της Φιλικής Εταιρείας.
Η μία σημαία απεικονίζει έναν δράκο, από το στόμα του οποίου βγαίνει ένας λαγός.
Πάνω δεξιά απεικονίζονται τα σύμβολα της φιλικής Εταιρείας.
Δεν ξέρουμε τι θα μπορούσε να συμβολίζει ο δράκος με τον λαγό, οπότε το θέμα προσφέρεται για ελεύθερη ανάπτυξη δημιουργικής φαντασίας...
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Η άλλη σημαία στον απέναντι τοίχο, με τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας, είναι του Γεωργίου Σισίνη (προκρίτου στην Πελοπόννησο και οπλαρχηγού της Επανάστασης).
Από κάτω υπάρχει ο μικρός πίνακας του Δ. Τσόκου "Ο όρκος", που αναπαριστά τον Κολοκοτρώνη να ορκίζεται στην Εταιρεία.
Δεξιά από την Χάρτα, εκτίθενται τέσσερα μικρά διαβιβαστικά μελών της Φιλικής Εταιρείας. Παρατηρούμε τον κρυπτογραφικό κώδικα των Φιλικών...
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
...καθώς και το κερί που χρησιμοποιούσαν στην τελετή μύησής τους, το οποίο ήταν και το μοναδικό πράγμα που μπορούσαν να πάρουν μαζί τους μετά από την τελετή. (Ήταν δηλαδή κάτι σαν το προσωπικό τους μυστικό...)
Η υπόλοιπη αίθουσα περιλαμβάνει πορτραίτα Φαναριωτών και προσωπικά τους αντικείμενα, (σφραγίδες, ρολόγια, στυλογράφους, κλπ.), ενθύμια του Αλέξανδρου Υψηλάντη, μια μοναδική στολή Ιερολοχίτη από την μάχη στο Δραγατσάνι στις 6 Ιουνίου 1821 (ανήκε στον Κωνσταντίνο Ξενοκράτους, που πήρε μέρος στην μάχη)...
...και προσωπικά αντικείμενα του Αδαμαντίου Κοραή, όπως το γραφείο, την καρέκλα και το πορτοφόλι του.
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Η αίθουσα 4 αναφέρεται στην Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1827).
Το 1836 ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης αποφάσισε να αφηγηθεί με εικόνες κάποιες σημαντικές μάχες και σκηνές από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Φώναξε γι' αυτόν τον σκοπό έναν αγιογράφο από την Σπάρτη, τον Παναγιώτη Ζωγράφο, μαζί με τους γιους του.
Κάτω από την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη, τα επόμενα 3 χρόνια ο αγιογράφος και ζωγράφος Ζωγράφος (τι να κάνουμε, έτσι τον έλεγαν...) φιλοτέχνησε 24 μικρούς πίνακες, από τους οποίους σήμερα σώζονται οι οκτώ, που εκτίθενται εδώ.
Σκέψις Μακρυγιάννη: "Η μάχη των Βασιλικών" (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
Εκτός από τους πίνακες του Ζωγράφου, σ'αυτή την αίθουσα εκτίθενται όπλα και παλάσκες...
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Το γιαταγάνι του Μακρυγιάννη (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
Η παλάσκα του Νίκου Τζαβέλλα, εγγονού του Λάμπρου Τζαβέλλα
...προσωπικά αντικείμενα και προσωπογραφίες Σουλιωτών αγωνιστών...
Σουλιώτης αγωνιστής (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
...καθώς και μία σημαία της Επανάστασης, από την Κύπρο.
Σημαία της Επανάστασης, από την Κύπρο
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Κάποια ρολόγια που βλέπουμε στις προθήκες είχαν κατασκευαστεί στην Αγγλία για λογαριασμό του Οθωμανικού κράτους, γι' αυτό και φέρουν αραβικούς αριθμούς.
Προσέχουμε ανάμεσα στα πορτραίτα, αυτό του Μάρκου Μπότσαρη που τιτλοφορείται "Βότσαρης". Η εξήγηση είναι η εξής: Τα πορτραίτα αυτά φιλοτεχνήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος υπήρχε η τάση του καθαρισμού της ελληνικής γλώσσας, με αποτέλεσμα όλα τα "μπ, ντ, γκ", κλπ. που παρέπεμπαν σε τουρκικά και σλαβικά ονόματα να τα μεταγράφουν σε πιο "αρχαιοελληνικά και εκλεπτυσμένα" ως "β, δ, γ", κλπ.
Κάπως έτσι και ο Μπότσαρης έγινε Βότσαρης...
Μεταξύ των άλλων, βλέπουμε το βόλι που χτύπησε και σκότωσε (8 Απριλίου 1823, μάχη στο Κεφαλόβρυσο) τον Μάρκο Μπότσαρη, όπως και τον επίδεσμο με τον οποίον είχαν δέσει το κεφάλι του.
Αυτά τα μάζεψε κάποιος σύντροφός του και τα έδωσε στην οικογένειά του, ώσπου στην δεκαετία του 1980 κάποιος απόγονός του τα δώρισε στο Μουσείο.
Εκτίθενται επίσης και κάποια άλλα προσωπικά αντικείμενα του Μπότσαρη, όπως το ρολόι του και ένα χειρόγραφο σημείωμά του (χάρη στο οποίο μαθαίνουμε πως ήταν ένας από τους λίγους αγωνιστές που ήξεραν γράμματα).
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Εδώ εκτίθεται και ένα πολύ όμορφο μπαϊράκι, με κεντημένον τον Άγιο Γεώργιο τον δρακοκτόνο.
Σημαία του αγωνιστή Ηλία Μπισμπίνη
(Το μπαϊράκι ήταν μικρή σημαία, που την σήκωνε ο μπαϊρακτάρης.
Μπορούσε ταυτόχρονα να χρησιμεύσει και σαν όπλο, αφού συνήθως είχε μία λόγχη στο πάνω μέρος του, για μάχη σώμα με σώμα, σε κάποια δύσκολη στιγμή. Αντίθετα, τις μεγάλες σημαίες δεν τις έπαιρναν μαζί τους στην μάχη [δεν μπορούσαν να τις κρατούν και να πολεμούν ταυτόχρονα], αλλά τις τοποθετούσαν σε ένα μέρος με το που το κυρίευαν.)
Η αίθουσα 5 φιλοξενεί κειμήλια από τον Αγώνα: όπλα, σημαίες, μπαϊράκια, λάφυρα, κλπ.
(Αρκετά από τα όπλα των επαναστατών προέρχονταν από τους κλεφταρματολούς, όμως τα περισσότερα είχαν αποκτηθεί ως λάφυρα στις μάχες, αλλά και από δωρεές των Ευρωπαίων φιλελλήνων.)Μέσα σε αυτήν την αίθουσα εκτίθενται αρκετά από αυτά τα όπλα, των αγωνιστών.
Το καριοφίλι, μακρύκανο όπλο, ήταν το πιο διαδεδομένο όπλο του Αγώνα. Οι αγωνιστές είχαν ακόμη τις πιστόλες τους, τις σπάθες, τα γιαταγάνια (πλατιές μακριές κυρτές μαχαίρες) και τις παλάσκες, μέσα στις οποίες αποθήκευαν τις χαρτούτσες (μπαρούτι και φυσίγγια τυλιγμένα σε χαρτάκια, τα οποία τοποθετούσαν μέσα στα όπλα).
Ο πέλεκυς που είχαν ορισμένοι οπλαρχηγοί ήταν και όπλο, αλλά κυρίως ήταν σύμβολο εξουσίας.
Εδώ, εκτός από τα όπλα, εκτίθενται αρκετά βοηθητικά εργαλεία και εξαρτήματα: μήτρες για να χυτεύουν βόλια, μεζούρες για την δοσολογία του μπαρουτιού, μεδουλάρια (μικρές θήκες στις οποίες έβαζαν μεδούλι από τα κόκκαλα ζώων, που το χρησιμοποιούσαν ως λιπαντικό για τα όπλα τους), τσακμακόπετρες για να προκαλούν τον σπινθήρα, χαρμπιά (είδος σουβλιού για τον καθαρισμό ή το γέμισμα του όπλου), και άλλα.
Οι αγωνιστές, οι οπλαρχηγοί κυρίως, είχαν πολλά όπλα, όχι μόνο για λόγους κύρους αλλά και για λόγους πρακτικούς: Αφ' ενός, έριχναν πολλές φορές και με τα δύο χέρια, άρα ταυτόχρονα χρειάζονταν δύο όπλα, αφ' ετέρου δεν γινόταν να σταματάνε την μάχη για να τα γεμίσουν με βόλια.
Έτσι, όση ώρα ο οπλαρχηγός έριχνε, ο ψυχογιός -ο βοηθός- από δίπλα γέμιζε τα άλλα όπλα. Με το που τελείωναν οι σφαίρες του, ο οπλαρχηγός έδινε τα όπλα στον ψυχογιό για να τα γεμίσει και έπαιρνε αμέσως τα επόμενα, τα γεμισμένα. Και αυτό συνεχιζόταν σε όλη την διάρκεια της μάχης.
Ο αγωνιστής, μια που το όπλο τού ήταν απαραίτητο για την ζωή του και γι' αυτόν τον λόγο ο αχώριστος σύντροφός του, αποκτούσε ένα συναισθηματικό δέσιμο μαζί του. Έφτανε στο σημείο, λοιπόν, πολλές φορές να του δίνει μέχρι και όνομα.
Γνωρίζουμε π.χ. πως ο Αθανάσιος Διάκος το καριοφίλι του το έλεγε "παπαδιά".
Όλα τα όπλα των αγωνιστών είχαν ανάγλυφες παραστάσεις διότι, αφού εκείνοι είχαν πιο προσωπική σχέση μαζί τους, ήθελαν να βάζει ο καθένας την δική του "σφραγίδα" επάνω.
Ταυτόχρονα, βέβαια, και τα όπλα που έπαιρναν ως λάφυρα από τους Οθωμανούς ήταν επίσης σκαλισμένα, αφού και οι εχθροί είχαν την ίδια "συναισθηματική" σχέση με τα όπλα τους.
Έτσι, στην περίπτωση που ένα όπλο έπεφτε σε ελληνικά χέρια, ο νέος ιδιοκτήτης φρόντιζε, πάνω στα οθωμανικά να του φτιάξει και άλλα σκαλίσματα, δικά του.
Όσο συναισθηματική σχέση είχαν με τα όπλα, άλλη τόση -και πολύ περισσότερη- είχαν με τα άλογά τους. "Καβάλα πάν' στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε" λέει ένα κλέφτικο τραγούδι για τους Κολοκοτρωναίους, για να δείξει την στενή σχέση που είχαν με τα άλογά τους. Γι' αυτόν τον λόγο τα στόλιζαν και εκείνα.
Τέτοια στολίδια εκτίθενται σε μερικές προθήκες της αίθουσας.
Στην αίθουσα 5 υπάρχουν αρκετά όπλα αγωνιστών, κυρίως από την Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, πορτραίτα, αλλά και κάποια προσωπικά αντικείμενα, όπως ο ταμπουράς* του Μακρυγιάννη, για τις ώρες της ανάπαυλας.
*(Όργανο πρόδρομο του μπουζουκιού, συνηθισμένο μουσικό όργανο στα στρατόπεδα των αγωνιστών.)
Κάπου στην αίθουσα υπάρχουν μερικές κασέλες. Αυτές, μαζί με ένα τραπέζι, έναν καναπέ και κάνα κρεβάτι ήταν συνήθως τα μοναδικά έπιπλα μιας οικογένειας. Αυτές οι συγκεκριμένες κασέλες, βέβαια, είχαν άλλη χρήση: χρησιμοποιούνταν για μεταφορά όπλων.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποια μικρά λαϊκά ξυλόγλυπτα αγαλματίδια από το 1830, του λαϊκού Αγραφιώτη (από τα Άγραφα) καλλιτέχνη Κωνσταντίνου Παπαδημητρίου, σε μία προθήκη: Το αριστερό παριστάνει τον ψυχογιό του Καραϊσκάκη, το δεξιό τον Μάρκο Μπότσαρη και τα άλλα δύο στην μέση την αδελφοποίηση ενός Έλληνα και ενός Αλβανού Γκέγκα.
(Η αδελφοποίηση ήταν ένα παλιό βυζαντινό έθιμο, σύμφωνα με το οποίο δύο ή περισσότεροι άνθρωποι κάνουν μία μικρή πληγή πάνω τους και ενώνουν το αίμα τους, συμφωνώντας από τότε και στο εξής να θεωρούν ο ένας τον άλλον αδέλφια, και αυτή η αδελφοποίηση να μεταβιβάζεται και στα παιδιά τους. Γνωστοί αδελφοποιητοί, για παράδειγμα, από τους προγόνους τους, ήταν ο Κολοκοτρώνης με τον Αλβανό Αλή Φαρμάκη.)
Παρατηρούμε τις διαφορές στα ρούχα των ανθρώπων: άσπρη φουστανέλα για τον Έλληνα, κόκκινη φουστανέλα για τον Αλβανό.
Τα αγαλματίδια αυτά είναι αρκετά σημαντικά, διότι μας δίνουν μία εικόνα για την εμφάνιση των απλών ανθρώπων τον 19ο αιώνα, όπως το κούρεμα ή την ενδυμασία τους.
Βλέπουμε για παράδειγμα πως ο ψυχογιός του Καραϊσκάκη, στο αγαλματίδιο, δεν φοράει χρυσοκέντητο γιλέκο όπως ο Καραϊσκάκης, αλλά απλό, "φτωχικό".
Αυτό μας υπενθυμίζει πως τα διάφορα χρυσοκέντητα γιλέκα, τα γεμάτα στολίδια, δεν τα φορούσαν όλοι, αλλά κυρίως οι οπλαρχηγοί, οι "καπετάνιοι", ακριβώς για να παίρνουν κάποιο κύρος και να ξεχωρίζουν από τους απλούς κλεφταρματολούς.
Εντύπωση κάνουν, στο κέντρο της αίθουσας, η περικεφαλαία, οι επωμίδες και το γιλέκο του Κολοκοτρώνη. Εντύπωση και για το μέγεθος και για την εμφάνιση.
Όσον αφορά στο μέγεθος, βλέπουμε πως το γιλέκο του είναι μικροσκοπικό.
Ξέρουμε πως ο γέρος του Μοριά ήταν μικροκαμωμένος, όμως αυτό παραείναι μικρό, ακόμα και για ένα μεγαλόσωμο παιδί!
Η εξήγηση είναι πως τέτοια ήταν η μόδα (που λέει ο λόγος...) εκείνης της εποχής: να φοράνε οι αγωνιστές τα γιλέκα τους στενά και εφαρμοστά, και γι' αυτό άλλωστε δεν τα κούμπωναν.
Εντύπωση όμως κάνουν τα ρούχα του και για την εμφάνισή τους: Η εξήγηση είναι πάλι απλή (και γνωστή): Ο Κολοκοτρώνης, πριν την έναρξη της Επανάστασης ήταν καταταγμένος σ' ένα ελληνικό σώμα τού αγγλικού στρατού στην Ζάκυνθο, έχοντας μάλιστα φτάσει στον βαθμό του ταγματάρχη. Συνεπώς την περικεφαλαία και τις επωμίδες τις είχε κρατήσει από τον αγγλικό στρατό.
Του άρεσαν προφανώς που ήταν διαφορετικά (θα ήθελε και να ξεχωρίζει όσο να 'ναι...), οπότε τα κράτησε και μετά που έφυγε από την Ζάκυνθο και τον αγγλικό στρατό. Είχε βγάλει μόνο τα αγγλικά διακριτικά και είχε προσθέσει έναν σταυρό στο κέντρο της περικεφαλαίας.
Στην ίδια προθήκη υπάρχει και ένα μπρούτζινο εκμαγείο του νεκρικού προσωπείου του Κολοκοτρώνη, που μας δίνει με μεγάλη ακρίβεια, τα γεροντικά χαρακτηριστικά του.
Το σπίτι όπου ο Κολοκοτρώνης έζησε τα τελευταία του χρόνια βρισκόταν στην οδό Κολοκοτρώνη, κάτω από την πλατεία Συντάγματος (εξ ου και η ονομασία του δρόμου), γι' αυτό και το άγαλμά του είχε στηθεί εκεί, μέχρι να βρει την μόνιμη θέση του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Διάδρομος 6
Στον διάδρομο 6 βλέπουμε πορτραίτα μεγάλων διδασκάλων του Γένους, πατριαρχικά έγγραφα, καθώς και το γραφείο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου Ε΄.
Διάδρομος 7
Στον διάδρομο 7, στην αριστερή πλευρά βλέπουμε κάποια εντυπωσιακά ακρόπρωρα, τα οποία φέρουν αρχαιοελληνικά ονόματα (το συνήθιζαν αυτό οι Έλληνες καραβοκύρηδες από τα τέλη κιόλας του 18ου αιώνα, επηρεασμένοι από το κίνημα του Διαφωτισμού που τους οδήγησε και στην αφύπνιση της εθνικής τους συνείδησης).
Εάν προσέξουμε τους αρσενικούς ήρωες της αρχαιότητας, θα παρατηρήσουμε κάτι παράταιρο.
Σωστά! Έχουν όλα το απαραίτητο αντρικό αξεσουάρ της εποχής: ένα μουστάκι!
Οι καλλιτέχνες δηλαδή που τα φιλοτέχνησαν, συνδύασαν μ' αυτόν τον τρόπο -αυθαίρετα, αλλά έτσι τους άρεσε!- την αρχαιοελληνική ομορφιά με την νεοελληνική παράδοση!
Στην δεξιά πλευρά του διαδρόμου εκτίθενται το πιεστήριο του πρώτου εθνικού τυπογραφείου, στο Ναύπλιο (προσφορά του Γάλλου Φερμέν Ντιντότ το 1828),
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
και πιο κάτω το πλαίσιο (ό,τι διασώθηκε δηλαδή μέσα από τα συντρίμμια του Μεσολογγίου) της τυπογραφικής μηχανής του Ιωάννη Ιακώβου Μάγερ που έβγαζε τα "Ελληνικά Χρονικά" στο Μεσολόγγι.
Δίπλα από το τυπογραφείο του Μάγιερ εκτίθεται και η βρύση της αυλής του Ανδρέα Μιαούλη.
Στον ίδιο διάδρομο υπάρχει ένα εντυπωσιακό γλυπτό, το οποίο είχε τοποθετηθεί πάνω στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι, στα χρόνια του Όθωνα.
Πίσω από το γλυπτό κρύβεται μια ενδιαφέρουσα ιστορία (όπως είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα "Εστία", κάπου στο 1874):
Στο τέλος του διαδρόμου 7 βλέπουμε σε προθήκη θραύσματα από την ναυμαχία του Ναβαρίνου (μπάλες κανονιών και υπολείμματα ξύλων και αντικειμένων των πλοίων).
Διάδρομος 8
Ο διάδρομος 8 είναι αφιερωμένος στον φιλελληνισμό και τους φιλέλληνες.
Στην εποχή του Διαφωτισμού, οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και έγιναν αρχαιολάτρες.
Πολλοί από αυτούς τους εραστές της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, οι οποίοι δεν άντεχαν όπως έλεγαν να βλέπουν τους απογόνους των ένδοξων αρχαίων Ελλήνων να βρίσκονται υποδουλωμένοι σε έναν απολίτιστο ασιατικό λαό, έγιναν φιλέλληνες.
Έτσι, το όνειρο κάθε ρομανικού και φιλελεύθερου Ευρωπαίου νέου τότε ήταν να έρθει στην Ελλάδα και να πολεμήσει για την ελευθερία της.
Τα σημαντικότερα εκθέματα εδώ είναι ενθύμια από τον λόρδο Βύρωνα: το γραφείο του, διάφορα προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και το κρεβάτι του εκστρατείας (που διπλωμένο μοιάζει με μία απλή βαλίτσα).
κλπ.
Μεταξύ των άλλων βλέπουμε και μία υδρία, η οποία φιλοξενεί την στάχτη από τα οστά του Παύλου Βοναπάρτη, ανηψιού του Μεγάλου Ναπολέοντα, ο οποίος έχασε την ζωή του σε ένα πλοίο, καθώς ερχόταν στην Ελλάδα για να πολεμήσει για την ελευθερία της.
Αίθουσα 9
Η αίθουσα 9 είναι αφιερωμένη στον ναυτικόν αγώνα.
Εδώ το μάτι μας πέφτει σε μερικά εκθέματα: σε μία (κομμένη) λέμβο στο κέντρο της αίθουσας, σε κάποιες μακέτες καραβιών και σε δύο μεγάλες σημαίες της Επανάστασης.
Η κομμένη λέμβος είναι από την φρεγάτα "Ελλάς" που πήρε μέρος στον ελληνικό αγώνα (ναι, αυτή που ανατίναξε το 1831 ο Ανδρέας Μιαούλης στο λιμάνι του Πόρου, εξαιτίας της διαμάχης του με τον Καποδίστρια...). Ολόκληρη η βάρκα είχε 10 μ. μήκος. Εδώ εκτίθενται μόνο τα δύο ακραία μέρη της: η πρύμνη και η πλώρη.
Οι μακέτες απεικονίζουν το πλοίο "Άρης" (το ακρόπρωρο του οποίου, με τον μουστακαλή θεό Άρη, είδαμε στον διάδρομο 7), του θρυλικού καραβιού που το 1825 στον κόλπο του Ναβαρίνου διέσπασε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, προξενώντας σημαντικές ζημιές στους εχθρούς,
...το ατμοκίνητο πλοίο "Καρτερία" (το ακρόπρωρο της οποίας είδαμε στον πρώτο διάδρομο, τον 18), που ήταν και το πρώτο παγκοσμίως ατμοκίνητο πλοίο που χρησιμοποιήθηκε σε ναυμαχία,
...καθώς και το πλοίο "Θεμιστοκλής" (το ακρόπρωρο του οποίου επίσης βρίσκεται στον διάδρομο 7).
Για τον "Θεμιστοκλή" υπάρχει και μια περιγραφή ενός Γάλλου ποιητή και ακαδημαϊκού του 19ου αιώνα, ο οποίος είχε ταξιδέψει με αυτό από την Μασσαλία στην Ύδρα.
Έλεγε λοιπόν ο Γάλλος πως κάθε γωνιά του πλοίου ήταν αφιερωμένη στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα: "οίκος της θεάς Αθηνάς, οίκος της θεάς Αρτέμιδος, οίκος της Καλυψούς".
Ακόμη και το κοτέτσι του πλοίου το είχαν ονομάσει ως έναν αρχαίο οίκο. Τα πάντα δηλαδή που βρίσκονταν στο πλοίο είχαν ονομαστεί με αρχαιοελληνικά ονόματα: ο σκύλος του πλοίου, που τον φώναζαν Κέρβερο, τα κανόνια, οι βάρκες του, όλα.
Τέλος, σε μία προθήκη βλέπουμε την τομή ενός πυρπολικού πλοίου. Στην τομή βλέπουμε το βαρέλι με τον δυναμίτη στο μπροστινό μέρος του πλοίου, καθώς και τα δωμάτια στα οποία ήταν χωρισμένο το αμπάρι, και τα οποία γεμίζονταν με εύφλεκτο υλικό (πίσσα, νέφτι, κλπ.).
Οι επαναστατικές σημαίες που βλέπουμε στους τοίχους είναι από καράβια της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών.
Αυτό που παραξενεύει κάπως τον επισκέπτη, είναι μία λήκυθος μέσα σε μία προθήκη. Αυτή δεν είναι όμως ένα απλό δοχείο: Μέσα της βρίσκεται, σε ειδικό υγρό, η καρδιά του μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνου Κανάρη.
Στην λήκυθο επάνω είναι χαραγμένη η επιγραφή: "Χαίρε καρδία ναυάρχου Κανάρη".
Όταν πέθανε ο ξακουστός μπουρλοτιέρης, σε βαθιά γεράματα, η οικογένειά του δέχτηκε το αίτημα της κυβέρνησης να προσφέρει την καρδιά του για να ταριχευθεί και να μείνει ως κειμήλιο για το ελληνικό κράτος.
(Αυτό ήταν μία συνήθεια που ερχόταν από την βόρεια Ευρώπη και δεν ήταν η πρώτη φορά που εφαρμοζόταν κάτι τέτοιο, εκείνη την εποχή. Είχε γίνει το ίδιο με την καρδιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη, με την καρδιά του λόρδου Βύρωνα και την καρδιά του Ανδρέα Μιαούλη. Μάλιστα, την καρδιά του λόρδου Βύρωνα την αφαίρεσαν από την σορό του και, μετά από περιφορά στην πόλη, την έθαψαν στο Μεσολόγγι.)
Η καρδιά του Κανάρη βρισκόταν στο γραφείο του υπουργού των Ναυτικών μέχρι το 1933, οπότε και μεταφέρθηκε σ' αυτό το μουσείο.
Αίθουσα 10
Η αίθουσα 10 έχει ως θέμα της την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.
Εδώ βλέπουμε πορτραίτα διαφόρων γνωστών προσωπικοτήτων, όπως του Κωνσταντίνου Κανάρη σε μεγάλη ηλικία (ο οποίος είχε διατελέσει και πρωθυπουργός), του Σπυρίδωνος Τρικούπη, του Ιωάννη Κωλέττη και του Ιωάννη Καποδίστρια, του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους.
Στην αρχή της αίθουσας εκτίθενται και μερικά καθίσματα από το πρώτο Δικαστήριο του ελληνικού κράτους, που λειτούργησε στην πρώτη πρωτεύουσα, το Ναύπλιο, με την άφιξη του βασιλιά Όθωνα,
Λίγο πιο πέρα βλέπουμε το γραφείο με την καρέκλα και κάποια προσωπικά αντικείμενα του Ιωάννη Καποδίστρια,
Πάνω από τους θρόνους βλέπουμε την επίσημη στολή του Όθωνα (την παραδοσιακή ελληνική).
Βλέπουμε επίσης το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας (του 1844) στην πρωτότυπη μορφή του:
Στην άλλη άκρη της αίθουσας βλέπουμε μέρος της βάρκας "Ουρανία" που ναυπηγήθηκε για το βασιλικό ζεύγος.
(Εκείνα τα χρόνια, ελλείψει ικανοποιητικής ποιότητας χερσαίων δρόμων, η συγκοινωνία γινόταν κυρίως δια μέσου της θάλασσας).
Αίθουσα 11
Το θέμα της αίθουσας αυτής είναι η εδραίωση του κοινοβουλευτισμού και η διεύρυνση των συνόρων του ελληνικού κράτους.
Αριστερά μπαίνοντας, έχει αναμνηστικά από τους κρητικούς αγώνες (Αρκάδι, κλπ.)
Κάπου εδώ υπάρχει και ένα σπασμένο κοντάρι σημαίας, που έχει κι αυτό μία ξεχωριστή, δική του ιστορία:
Το 1909, και για τρεις εβδομάδες, οι Κρήτες επαναστάτες είχαν υψώσει την σημαία της Επανάστασης.
Επειδή η Κρήτη βρισκόταν επίσημα κάτω από την κυριαρχία του σουλτάνου, οι Μεγάλες Δυνάμεις, που είχαν τον έλεγχο της κατάστασης, ζήτησαν να κατεβεί η σημαία. Όμως κανείς Κρητικός δεν μπορούσε να διανοηθεί να κάνει μία τέτοια πράξη. Έτσι, βρήκαν την λύση να πελεκήσουν τον ιστό, ώστε και η σημαία να πέσει, όμως να μην υπήρχε Κρητικός που θα την είχε κατεβάσει...
Ο πελεκημένος ιστός μεταφέρθηκε εδώ από εκείνα τα χρόνια κιόλας, κατόπιν αιτήματος των υπευθύνων του Ιστορικού Μουσείου, που συγκινήθηκαν όταν έμαθαν την ιστορία αυτή.
Σ' αυτόν τον χώρο υπάρχει το γραφείο του Χαριλάου Τρικούπη και, ακριβώς από πάνω, ένα πορτραίτο του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Εκτίθενται ακόμη διάφορα προσωπικά αντικείμενα του Γεωργίου Α΄ και του Χαρ. Τρικούπη.
Στον δεξιό τοίχο κρέμεται ένας μεγάλος πίνακας του Ν. Ορλώφ, από το 1930, ο οποίος αναπαριστά μία συνεδρίαση του κοινοβουλίου στα χρόνια του Γεωργίου Α΄ και του Χαριλάου Τρικούπη.
Προσέχουμε το κάπως παράξενο θέαμα δύο φουστανελάδων ανάμεσα στους κοστουμαρισμένους βουλευτές, το οποίο παύει βέβαια να είναι παράξενο αν αναλογιστούμε πως βρισκόμαστε σε μία εποχή όπου αρκετοί ακόμα φορούσαν φουστανέλα.
Οι κύριοι λοιπόν με την φουστανέλα είναι δύο βουλευτές, ο Στριφτόμπολας και ο Καλλιφρονάς, που επέμεναν να ενδύονται με την παραδοσιακή φορεσιά του τόπου τους.
Οι χρονικογράφοι της εποχής δεν άφησαν ασχολίαστη την ενδυματολογική διαφορά, αφού χαρακτήριζαν τους δύο παραδοσιακούς βουλευτές "νιφάδες χιονιού εν μέσω μαύρης καταχνιάς"...
Κοιτώντας κάτω και δεξιά από τον πίνακα του κοινοβουλίου, βλέπουμε ένα κάπως άσχετο έκθεμα: ένα δοχείο με άμμο.
Η εξήγηση βρίσκεται στον τρόπο που έγραφαν παλιά: Έριχναν την άμμο πάνω από ένα κείμενο που έγραφαν, ώστε αυτή να απορροφά το επί πλέον μελάνι της πένας. Όταν στέγνωνε το χαρτί, απλώς σκούπιζαν την άμμο με μία βούρτσα.
Στην αίθουσα εκτίθενται δύο αλληγορικοί πίνακες με θέμα την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα ο ένας, την προσάρτηση Θεσσαλίας και Ηπείρου ο άλλος.
Προς την έξοδο της αίθουσας υπάρχει ένα μεγάλο πορτραίτο του Παύλου Μελά και από κάτω διάφορα προσωπικά του αντικείμενα.
Αίθουσα 12
Η αίθουσα 12 είναι αφιερωμένη στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Εκστρατεία.
Εδώ εκτίθενται σημαίες των Βαλκανικών πολέμων και αντικείμενα από το θωρηκτό "Αβέρωφ", με κυριότερο την σημαία του.
Πάνω απ' αυτά κρέμεται ένας μεγάλος πίνακας που απεικονίζει την πλεύση του θωρηκτού στον Βόσπορο, μαζί με τον συμμαχικό στόλο στην Κωνσταντινούπολη, μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την Ανακωχή του Μούδρου (1918).
Κορυφαίες στιγμές για τους Έλληνες τότε· να πλέει ένα ελληνικό πολεμικό πλοίο στα νερά της Πόλης και να το υποδέχονται οι Έλληνες κάτοικοί της με ελληνικές σημαίες στα μπαλκόνια τους...
Δίπλα εκτίθεται ο φορτωτήρας του πλοίου (ένας μακρύς μεταλλικός σωλήνας που τον χρησιμοποιούσαν για να κατεβάζουν και να ανεβάζουν πολεμοφόδια στο κατάστρωμα), διάτρητος από τα εχθρικά βλήματα, κατά την ναυμαχία της Έλλης (1912).
Στο βάθος της αίθουσας βλέπουμε τον θρόνο του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ που κατοικούσε εξορισμένος στην Θεσσαλονίκη, μετά από την επικράτηση του κινήματος των Νεοτούρκων στην Κωνσταντινούπολη.
Στις διπλανές προθήκες υπάρχουν λάφυρα, θυρεοί και σημαίες, από νικηφόρες μάχες του στρατού μας εναντίον των Οθωμανών.
Στην γωνία παρατηρούμε έναν ξύλινον έλικα από πολεμικό ελικοφόρο αεροπλάνο, ο οποίος μάλιστα έχει και μία τρύπα από σφαίρα.
Προς την έξοδο της αίθουσας βλέπουμε ένα μεγάλο πορτραίτο του Ελευθερίου Βενιζέλου και ακριβώς από κάτω, σε προθήκη, τον κονδυλοφόρο με τον οποίον υπέγραψε την Συνθήκη των Σεβρών, καθώς και άλλα εκθέματα, όπως το διπλωματικό διαβατήριο που είχε βγάλει για την διάσκεψη του Παρισιού.
Σε προθήκη της αίθουσας βλέπουμε και ένα δάφνινο στεφάνι από φύλλα χρυσού.
Σε κάθε φύλλο του στεφανιού αυτού είναι χαραγμένα τα ονόματα 60 ελληνικών πόλεων της Μ. Ασίας (Ιωνίας) που είχε απελευθερώσει ο ελληνικός στρατός στην διάρκεια της αρχιστρατηγίας του Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, κατά την Μικρασιατική εκστρατεία.
Το είχε προσφέρει στον αρχιστράτηγο ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος.
Διάδρομος 13
Ο διάδρομος αυτός είναι αφιερωμένος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και συγκεκριμένα στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο.
Βλέπουμε ένα λυόμενο πυροβόλο της εποχής, αλλά και διάφορες αφίσσες για τον πόλεμο.
Αίθουσα 14
Περιλαμβάνει διάφορα αντικείμενα από την βασιλεία του Όθωνα και του Γεωργίου Α΄.
Σ'αυτή την αίθουσα εκτίθενται ο θρόνος (με βυσσινί βελούδινο παραπέτασμα, χρυσά κρόσσια και σιρίτια και ξυλόγλυπτη επιχρυσωμένη επίστεψη με φυτικό διάκοσμο) στον οποίον καθόταν ο Όθωνας και -αργότερα- ο Γεώργιος Α΄,
...αντικείμενα από το παλάτι της εποχής του Γεωργίου Α΄ -όπως το γραφείο του- καθώς και φορεσιές των “κυριών επί των τιμών” της βασίλισσας Όλγας.
Αίθουσες 15, 16, 17
Περιλαμβάνουν την λαογραφική συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
Βλέπουμε εδώ αντιπροσωπευτικά έργα της νεοελληνικής τέχνης, όπως τοπικές ενδυμασίες, κοσμήματα και είδη λαϊκής τέχνης από διάφορες περιοχές στις οποίες έζησε ο ελληνισμός, καθώς και εθνικές ενδυμασίες αγωνιστών.
Αίθουσα 19
Σ' αυτή την κλειστή αίθουσα (την βλέπουμε πίσω από τζαμαρία) βλέπουμε μια όψη της ελληνικής κοινωνίας τον 19ο αιώνα.
Εδώ εκτίθενται έπιπλα γνωστών ιστορικών μορφών, όπως:
το γραφείο του Κολοκοτρώνη στο βάθος,
το τραπέζι του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ στο κέντρο,
καθώς και ρούχα που φορούσαν οι αριστοκράτισσες της εποχής του Όθωνα και οι κυρίες “επί των τιμών” της βασίλισσας Αμαλίας.
Οι πληροφορίες προέρχονται από επιτόπια παρατήρηση, από ξενάγηση και από το διαδίκτυο.
Πηγή εικόνων:
Digitalzoot
(Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
(www.slideshare.net)
Η αίθουσα 5 φιλοξενεί κειμήλια από τον Αγώνα: όπλα, σημαίες, μπαϊράκια, λάφυρα, κλπ.
(Αρκετά από τα όπλα των επαναστατών προέρχονταν από τους κλεφταρματολούς, όμως τα περισσότερα είχαν αποκτηθεί ως λάφυρα στις μάχες, αλλά και από δωρεές των Ευρωπαίων φιλελλήνων.)Μέσα σε αυτήν την αίθουσα εκτίθενται αρκετά από αυτά τα όπλα, των αγωνιστών.
Το καριοφίλι, μακρύκανο όπλο, ήταν το πιο διαδεδομένο όπλο του Αγώνα. Οι αγωνιστές είχαν ακόμη τις πιστόλες τους, τις σπάθες, τα γιαταγάνια (πλατιές μακριές κυρτές μαχαίρες) και τις παλάσκες, μέσα στις οποίες αποθήκευαν τις χαρτούτσες (μπαρούτι και φυσίγγια τυλιγμένα σε χαρτάκια, τα οποία τοποθετούσαν μέσα στα όπλα).
το γιαταγάνι του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη
το καριοφίλι του Μακρυγιάννη (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
η σπάθα του Καραϊσκάκη (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
πιστόλες του Νικηταρά (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
Ο πέλεκυς που είχαν ορισμένοι οπλαρχηγοί ήταν και όπλο, αλλά κυρίως ήταν σύμβολο εξουσίας.
τάσι, καριοφίλι, πέλεκυς, παλάσκα (www.slideshare.net)
Εδώ, εκτός από τα όπλα, εκτίθενται αρκετά βοηθητικά εργαλεία και εξαρτήματα: μήτρες για να χυτεύουν βόλια, μεζούρες για την δοσολογία του μπαρουτιού, μεδουλάρια (μικρές θήκες στις οποίες έβαζαν μεδούλι από τα κόκκαλα ζώων, που το χρησιμοποιούσαν ως λιπαντικό για τα όπλα τους), τσακμακόπετρες για να προκαλούν τον σπινθήρα, χαρμπιά (είδος σουβλιού για τον καθαρισμό ή το γέμισμα του όπλου), και άλλα.
Οι αγωνιστές, οι οπλαρχηγοί κυρίως, είχαν πολλά όπλα, όχι μόνο για λόγους κύρους αλλά και για λόγους πρακτικούς: Αφ' ενός, έριχναν πολλές φορές και με τα δύο χέρια, άρα ταυτόχρονα χρειάζονταν δύο όπλα, αφ' ετέρου δεν γινόταν να σταματάνε την μάχη για να τα γεμίσουν με βόλια.
Έτσι, όση ώρα ο οπλαρχηγός έριχνε, ο ψυχογιός -ο βοηθός- από δίπλα γέμιζε τα άλλα όπλα. Με το που τελείωναν οι σφαίρες του, ο οπλαρχηγός έδινε τα όπλα στον ψυχογιό για να τα γεμίσει και έπαιρνε αμέσως τα επόμενα, τα γεμισμένα. Και αυτό συνεχιζόταν σε όλη την διάρκεια της μάχης.
Τα όπλα της Μπουμπουλίνας (helengrblog.blogspot.gr)
Ο αγωνιστής, μια που το όπλο τού ήταν απαραίτητο για την ζωή του και γι' αυτόν τον λόγο ο αχώριστος σύντροφός του, αποκτούσε ένα συναισθηματικό δέσιμο μαζί του. Έφτανε στο σημείο, λοιπόν, πολλές φορές να του δίνει μέχρι και όνομα.
Γνωρίζουμε π.χ. πως ο Αθανάσιος Διάκος το καριοφίλι του το έλεγε "παπαδιά".
Όλα τα όπλα των αγωνιστών είχαν ανάγλυφες παραστάσεις διότι, αφού εκείνοι είχαν πιο προσωπική σχέση μαζί τους, ήθελαν να βάζει ο καθένας την δική του "σφραγίδα" επάνω.
Ταυτόχρονα, βέβαια, και τα όπλα που έπαιρναν ως λάφυρα από τους Οθωμανούς ήταν επίσης σκαλισμένα, αφού και οι εχθροί είχαν την ίδια "συναισθηματική" σχέση με τα όπλα τους.
Έτσι, στην περίπτωση που ένα όπλο έπεφτε σε ελληνικά χέρια, ο νέος ιδιοκτήτης φρόντιζε, πάνω στα οθωμανικά να του φτιάξει και άλλα σκαλίσματα, δικά του.
Όσο συναισθηματική σχέση είχαν με τα όπλα, άλλη τόση -και πολύ περισσότερη- είχαν με τα άλογά τους. "Καβάλα πάν' στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε" λέει ένα κλέφτικο τραγούδι για τους Κολοκοτρωναίους, για να δείξει την στενή σχέση που είχαν με τα άλογά τους. Γι' αυτόν τον λόγο τα στόλιζαν και εκείνα.
Τέτοια στολίδια εκτίθενται σε μερικές προθήκες της αίθουσας.
Στην αίθουσα 5 υπάρχουν αρκετά όπλα αγωνιστών, κυρίως από την Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, πορτραίτα, αλλά και κάποια προσωπικά αντικείμενα, όπως ο ταμπουράς* του Μακρυγιάννη, για τις ώρες της ανάπαυλας.
*(Όργανο πρόδρομο του μπουζουκιού, συνηθισμένο μουσικό όργανο στα στρατόπεδα των αγωνιστών.)
Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη (www.musicheaven.gr)
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποια μικρά λαϊκά ξυλόγλυπτα αγαλματίδια από το 1830, του λαϊκού Αγραφιώτη (από τα Άγραφα) καλλιτέχνη Κωνσταντίνου Παπαδημητρίου, σε μία προθήκη: Το αριστερό παριστάνει τον ψυχογιό του Καραϊσκάκη, το δεξιό τον Μάρκο Μπότσαρη και τα άλλα δύο στην μέση την αδελφοποίηση ενός Έλληνα και ενός Αλβανού Γκέγκα.
(Η αδελφοποίηση ήταν ένα παλιό βυζαντινό έθιμο, σύμφωνα με το οποίο δύο ή περισσότεροι άνθρωποι κάνουν μία μικρή πληγή πάνω τους και ενώνουν το αίμα τους, συμφωνώντας από τότε και στο εξής να θεωρούν ο ένας τον άλλον αδέλφια, και αυτή η αδελφοποίηση να μεταβιβάζεται και στα παιδιά τους. Γνωστοί αδελφοποιητοί, για παράδειγμα, από τους προγόνους τους, ήταν ο Κολοκοτρώνης με τον Αλβανό Αλή Φαρμάκη.)
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Παρατηρούμε τις διαφορές στα ρούχα των ανθρώπων: άσπρη φουστανέλα για τον Έλληνα, κόκκινη φουστανέλα για τον Αλβανό.
Τα αγαλματίδια αυτά είναι αρκετά σημαντικά, διότι μας δίνουν μία εικόνα για την εμφάνιση των απλών ανθρώπων τον 19ο αιώνα, όπως το κούρεμα ή την ενδυμασία τους.
Βλέπουμε για παράδειγμα πως ο ψυχογιός του Καραϊσκάκη, στο αγαλματίδιο, δεν φοράει χρυσοκέντητο γιλέκο όπως ο Καραϊσκάκης, αλλά απλό, "φτωχικό".
Αυτό μας υπενθυμίζει πως τα διάφορα χρυσοκέντητα γιλέκα, τα γεμάτα στολίδια, δεν τα φορούσαν όλοι, αλλά κυρίως οι οπλαρχηγοί, οι "καπετάνιοι", ακριβώς για να παίρνουν κάποιο κύρος και να ξεχωρίζουν από τους απλούς κλεφταρματολούς.
Όσον αφορά στο μέγεθος, βλέπουμε πως το γιλέκο του είναι μικροσκοπικό.
Ξέρουμε πως ο γέρος του Μοριά ήταν μικροκαμωμένος, όμως αυτό παραείναι μικρό, ακόμα και για ένα μεγαλόσωμο παιδί!
Η εξήγηση είναι πως τέτοια ήταν η μόδα (που λέει ο λόγος...) εκείνης της εποχής: να φοράνε οι αγωνιστές τα γιλέκα τους στενά και εφαρμοστά, και γι' αυτό άλλωστε δεν τα κούμπωναν.
Εντύπωση όμως κάνουν τα ρούχα του και για την εμφάνισή τους: Η εξήγηση είναι πάλι απλή (και γνωστή): Ο Κολοκοτρώνης, πριν την έναρξη της Επανάστασης ήταν καταταγμένος σ' ένα ελληνικό σώμα τού αγγλικού στρατού στην Ζάκυνθο, έχοντας μάλιστα φτάσει στον βαθμό του ταγματάρχη. Συνεπώς την περικεφαλαία και τις επωμίδες τις είχε κρατήσει από τον αγγλικό στρατό.
Του άρεσαν προφανώς που ήταν διαφορετικά (θα ήθελε και να ξεχωρίζει όσο να 'ναι...), οπότε τα κράτησε και μετά που έφυγε από την Ζάκυνθο και τον αγγλικό στρατό. Είχε βγάλει μόνο τα αγγλικά διακριτικά και είχε προσθέσει έναν σταυρό στο κέντρο της περικεφαλαίας.
Στην ίδια προθήκη υπάρχει και ένα μπρούτζινο εκμαγείο του νεκρικού προσωπείου του Κολοκοτρώνη, που μας δίνει με μεγάλη ακρίβεια, τα γεροντικά χαρακτηριστικά του.
Το σπίτι όπου ο Κολοκοτρώνης έζησε τα τελευταία του χρόνια βρισκόταν στην οδό Κολοκοτρώνη, κάτω από την πλατεία Συντάγματος (εξ ου και η ονομασία του δρόμου), γι' αυτό και το άγαλμά του είχε στηθεί εκεί, μέχρι να βρει την μόνιμη θέση του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Διάδρομος 6
Στον διάδρομο 6 βλέπουμε πορτραίτα μεγάλων διδασκάλων του Γένους, πατριαρχικά έγγραφα, καθώς και το γραφείο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου Ε΄.
Γραφείο και προσωπικά αντικείμενα του Γρηγορίου Ε΄
Διάδρομος 7
Στον διάδρομο 7, στην αριστερή πλευρά βλέπουμε κάποια εντυπωσιακά ακρόπρωρα, τα οποία φέρουν αρχαιοελληνικά ονόματα (το συνήθιζαν αυτό οι Έλληνες καραβοκύρηδες από τα τέλη κιόλας του 18ου αιώνα, επηρεασμένοι από το κίνημα του Διαφωτισμού που τους οδήγησε και στην αφύπνιση της εθνικής τους συνείδησης).
Εκτίθενται λοιπόν ακρόπρωρα με τις φιγούρες του Θεμιστοκλή
(από το πλοίο του ναυάρχου Αντωνίου Κριεζή),
(από το πλοίο του ναυάρχου Αντωνίου Κριεζή),
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
...του Λεωνίδα (από το πλοίο του Ιωάννη Μέξη),
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
...του Άρη (από το πλοίο του Μιαούλη)
...μια γυναικεία φιγούρα από το πλοίο "Αγαμέμνων" της Μπουμπουλίνας.
κλπ.
Σωστά! Έχουν όλα το απαραίτητο αντρικό αξεσουάρ της εποχής: ένα μουστάκι!
Οι καλλιτέχνες δηλαδή που τα φιλοτέχνησαν, συνδύασαν μ' αυτόν τον τρόπο -αυθαίρετα, αλλά έτσι τους άρεσε!- την αρχαιοελληνική ομορφιά με την νεοελληνική παράδοση!
Στην δεξιά πλευρά του διαδρόμου εκτίθενται το πιεστήριο του πρώτου εθνικού τυπογραφείου, στο Ναύπλιο (προσφορά του Γάλλου Φερμέν Ντιντότ το 1828),
και πιο κάτω το πλαίσιο (ό,τι διασώθηκε δηλαδή μέσα από τα συντρίμμια του Μεσολογγίου) της τυπογραφικής μηχανής του Ιωάννη Ιακώβου Μάγερ που έβγαζε τα "Ελληνικά Χρονικά" στο Μεσολόγγι.
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Δίπλα από το τυπογραφείο του Μάγιερ εκτίθεται και η βρύση της αυλής του Ανδρέα Μιαούλη.
Στον ίδιο διάδρομο υπάρχει ένα εντυπωσιακό γλυπτό, το οποίο είχε τοποθετηθεί πάνω στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη στο Μεσολόγγι, στα χρόνια του Όθωνα.
Πίσω από το γλυπτό κρύβεται μια ενδιαφέρουσα ιστορία (όπως είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα "Εστία", κάπου στο 1874):
Προχωρούσε, λέει, ο γλύπτης (Νταβίντ ντ' Ανζέρ) μαζί με τον Βίκτωρα Ουγκώ μπροστά από ένα νεκροταφείο στο Παρίσι, όταν συνάντησαν ένα μικρό κοριτσάκι, 8 - 9 ετών που προσπαθούσε με το δαχτυλάκι του να συλλαβίσει τα ονόματα πάνω στους τάφους. Ο γλύπτης βρήκε συγκλονιστική την σκηνή ενός μικρού και αθώου κοριτσιού μπροστά σε τάφους ("η ζωή μπροστά στον θάνατο" θα σκέφτηκε). Το επεξεργάστηκε μέσα του και έκανε τον παραλληλισμό πως το αγνό, άκακο κοριτσάκι που ετοιμαζόταν να μεγαλώσει θα μπορούσε να είναι η μικρή Ελλάδα που διαβάζει τα ονόματα των νεκρών ηρώων καθώς ετοιμάζεται να σταθεί στα πόδια της.
Έτσι, με πρότυπο την εικόνα του κοριτσιού δημιούργησε το γλυπτό αυτό.
(Προσέχουμε πάνω στην επιγραφή του γλυπτού το “Β” και αυτό το “Βωσάρεως”: “ο Βώσ-αρης, του Βωσ-άρεως”, κατά το “ο Άρης, του Άρεως”, και θυμόμαστε την τάση του εξελληνισμού των ονομάτων, από την αντικατάσταση του “μπ” με “β” και του πιο...αρβανίτικου “ο” από το πιο ελληνοπρεπές “ω”...)
Αφού τοποθετήθηκε το επιτύμβιο γλυπτό πάνω στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη, από 'κεί και μετά ακολούθησε την συνηθισμένη μοίρα που ήταν φυσικό να έχει στην Ελλάδα...
Στα χρόνια του Όθωνα, και μέσα στο κλίμα των πολιτικών παθών που υπήρχαν, κάποιοι ανεγκέφαλοι έβγαλαν το άχτι τους πάνω του και το έσπασαν σε διάφορα μέρη. Το 1852, ο Νταβίντ ντ' Ανζέρ ήρθε στην Ελλάδα και με την ευκαιρία ζήτησε να δει το γλυπτό. Όταν το είδε, στο κακό χάλι που ήταν -και αφού πέρασε τον κίνδυνο του εγκεφαλικού- το πήρε πίσω στην Γαλλία και το επιδιόρθωσε. Όταν το γλυπτό επέστρεψε στην Ελλάδα, το 1884, για να γλιτώσει από τυχόν νέους βανδαλισμούς, τοποθετήθηκε στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο. Μετά από αρκετά χρόνια κατασκευάστηκε ένα αντίγραφο στον τάφο του Μπότσαρη στο Μεσολόγγι.
Στο τέλος του διαδρόμου 7 βλέπουμε σε προθήκη θραύσματα από την ναυμαχία του Ναβαρίνου (μπάλες κανονιών και υπολείμματα ξύλων και αντικειμένων των πλοίων).
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Διάδρομος 8
Ο διάδρομος 8 είναι αφιερωμένος στον φιλελληνισμό και τους φιλέλληνες.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Πολλοί από αυτούς τους εραστές της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, οι οποίοι δεν άντεχαν όπως έλεγαν να βλέπουν τους απογόνους των ένδοξων αρχαίων Ελλήνων να βρίσκονται υποδουλωμένοι σε έναν απολίτιστο ασιατικό λαό, έγιναν φιλέλληνες.
Έτσι, το όνειρο κάθε ρομανικού και φιλελεύθερου Ευρωπαίου νέου τότε ήταν να έρθει στην Ελλάδα και να πολεμήσει για την ελευθερία της.
Στον τοίχο υπάρχει ένας κατάλογος φιλελλήνων, με τίτλο “Η Ελλάς ευγνωμονούσα”:
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Τα σημαντικότερα εκθέματα εδώ είναι ενθύμια από τον λόρδο Βύρωνα: το γραφείο του, διάφορα προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και το κρεβάτι του εκστρατείας (που διπλωμένο μοιάζει με μία απλή βαλίτσα).
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Το κρεβάτι εκστρατείας του λόρδου Βύρωνα
Στον διάδρομο 8 φιλοξενούνται διάφορα εκθέματα με φιλελληνικό χαρακτήρα:
Παιγνιόχορτα με ελληνικές μορφές,
ετικέτες σαπουνιού με πορτραίτο του Αλέξανδρου Υψηλάντη,
λαχνοί από λαχειοφόρους αγορές υπέρ του ελληνικού αγώνα,
κλπ.
Μεταξύ των άλλων βλέπουμε και μία υδρία, η οποία φιλοξενεί την στάχτη από τα οστά του Παύλου Βοναπάρτη, ανηψιού του Μεγάλου Ναπολέοντα, ο οποίος έχασε την ζωή του σε ένα πλοίο, καθώς ερχόταν στην Ελλάδα για να πολεμήσει για την ελευθερία της.
Αίθουσα 9
Η αίθουσα 9 είναι αφιερωμένη στον ναυτικόν αγώνα.
Εδώ το μάτι μας πέφτει σε μερικά εκθέματα: σε μία (κομμένη) λέμβο στο κέντρο της αίθουσας, σε κάποιες μακέτες καραβιών και σε δύο μεγάλες σημαίες της Επανάστασης.
Η κομμένη λέμβος είναι από την φρεγάτα "Ελλάς" που πήρε μέρος στον ελληνικό αγώνα (ναι, αυτή που ανατίναξε το 1831 ο Ανδρέας Μιαούλης στο λιμάνι του Πόρου, εξαιτίας της διαμάχης του με τον Καποδίστρια...). Ολόκληρη η βάρκα είχε 10 μ. μήκος. Εδώ εκτίθενται μόνο τα δύο ακραία μέρη της: η πρύμνη και η πλώρη.
Οι μακέτες απεικονίζουν το πλοίο "Άρης" (το ακρόπρωρο του οποίου, με τον μουστακαλή θεό Άρη, είδαμε στον διάδρομο 7), του θρυλικού καραβιού που το 1825 στον κόλπο του Ναβαρίνου διέσπασε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, προξενώντας σημαντικές ζημιές στους εχθρούς,
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
...καθώς και το πλοίο "Θεμιστοκλής" (το ακρόπρωρο του οποίου επίσης βρίσκεται στον διάδρομο 7).
Για τον "Θεμιστοκλή" υπάρχει και μια περιγραφή ενός Γάλλου ποιητή και ακαδημαϊκού του 19ου αιώνα, ο οποίος είχε ταξιδέψει με αυτό από την Μασσαλία στην Ύδρα.
Έλεγε λοιπόν ο Γάλλος πως κάθε γωνιά του πλοίου ήταν αφιερωμένη στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα: "οίκος της θεάς Αθηνάς, οίκος της θεάς Αρτέμιδος, οίκος της Καλυψούς".
Ακόμη και το κοτέτσι του πλοίου το είχαν ονομάσει ως έναν αρχαίο οίκο. Τα πάντα δηλαδή που βρίσκονταν στο πλοίο είχαν ονομαστεί με αρχαιοελληνικά ονόματα: ο σκύλος του πλοίου, που τον φώναζαν Κέρβερο, τα κανόνια, οι βάρκες του, όλα.
Τέλος, σε μία προθήκη βλέπουμε την τομή ενός πυρπολικού πλοίου. Στην τομή βλέπουμε το βαρέλι με τον δυναμίτη στο μπροστινό μέρος του πλοίου, καθώς και τα δωμάτια στα οποία ήταν χωρισμένο το αμπάρι, και τα οποία γεμίζονταν με εύφλεκτο υλικό (πίσσα, νέφτι, κλπ.).
Αυτό που παραξενεύει κάπως τον επισκέπτη, είναι μία λήκυθος μέσα σε μία προθήκη. Αυτή δεν είναι όμως ένα απλό δοχείο: Μέσα της βρίσκεται, σε ειδικό υγρό, η καρδιά του μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνου Κανάρη.
Στην λήκυθο επάνω είναι χαραγμένη η επιγραφή: "Χαίρε καρδία ναυάρχου Κανάρη".
Όταν πέθανε ο ξακουστός μπουρλοτιέρης, σε βαθιά γεράματα, η οικογένειά του δέχτηκε το αίτημα της κυβέρνησης να προσφέρει την καρδιά του για να ταριχευθεί και να μείνει ως κειμήλιο για το ελληνικό κράτος.
(Αυτό ήταν μία συνήθεια που ερχόταν από την βόρεια Ευρώπη και δεν ήταν η πρώτη φορά που εφαρμοζόταν κάτι τέτοιο, εκείνη την εποχή. Είχε γίνει το ίδιο με την καρδιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη, με την καρδιά του λόρδου Βύρωνα και την καρδιά του Ανδρέα Μιαούλη. Μάλιστα, την καρδιά του λόρδου Βύρωνα την αφαίρεσαν από την σορό του και, μετά από περιφορά στην πόλη, την έθαψαν στο Μεσολόγγι.)
Η καρδιά του Κανάρη βρισκόταν στο γραφείο του υπουργού των Ναυτικών μέχρι το 1933, οπότε και μεταφέρθηκε σ' αυτό το μουσείο.
Αίθουσα 10
Η αίθουσα 10 έχει ως θέμα της την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.
Εδώ βλέπουμε πορτραίτα διαφόρων γνωστών προσωπικοτήτων, όπως του Κωνσταντίνου Κανάρη σε μεγάλη ηλικία (ο οποίος είχε διατελέσει και πρωθυπουργός), του Σπυρίδωνος Τρικούπη, του Ιωάννη Κωλέττη και του Ιωάννη Καποδίστρια, του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους.
Στην αρχή της αίθουσας εκτίθενται και μερικά καθίσματα από το πρώτο Δικαστήριο του ελληνικού κράτους, που λειτούργησε στην πρώτη πρωτεύουσα, το Ναύπλιο, με την άφιξη του βασιλιά Όθωνα,
...και στην άκρη της αίθουσας τους θρόνους του Όθωνα και της Αμαλίας, που βρίσκονταν στον ναό της Αγ. Ειρήνης, την τότε μητρόπολη, και χρησιμοποιούνταν για να κάθεται το βασιλικό ζεύγος όταν εκκλησιαζόταν.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Βλέπουμε επίσης το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας (του 1844) στην πρωτότυπη μορφή του:
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Στην άλλη άκρη της αίθουσας βλέπουμε μέρος της βάρκας "Ουρανία" που ναυπηγήθηκε για το βασιλικό ζεύγος.
(Εκείνα τα χρόνια, ελλείψει ικανοποιητικής ποιότητας χερσαίων δρόμων, η συγκοινωνία γινόταν κυρίως δια μέσου της θάλασσας).
Αίθουσα 11
Το θέμα της αίθουσας αυτής είναι η εδραίωση του κοινοβουλευτισμού και η διεύρυνση των συνόρων του ελληνικού κράτους.
Αριστερά μπαίνοντας, έχει αναμνηστικά από τους κρητικούς αγώνες (Αρκάδι, κλπ.)
Κάπου εδώ υπάρχει και ένα σπασμένο κοντάρι σημαίας, που έχει κι αυτό μία ξεχωριστή, δική του ιστορία:
Το 1909, και για τρεις εβδομάδες, οι Κρήτες επαναστάτες είχαν υψώσει την σημαία της Επανάστασης.
Ο πελεκημένος ιστός μεταφέρθηκε εδώ από εκείνα τα χρόνια κιόλας, κατόπιν αιτήματος των υπευθύνων του Ιστορικού Μουσείου, που συγκινήθηκαν όταν έμαθαν την ιστορία αυτή.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Σ' αυτόν τον χώρο υπάρχει το γραφείο του Χαριλάου Τρικούπη και, ακριβώς από πάνω, ένα πορτραίτο του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Εκτίθενται ακόμη διάφορα προσωπικά αντικείμενα του Γεωργίου Α΄ και του Χαρ. Τρικούπη.
Οι κύριοι λοιπόν με την φουστανέλα είναι δύο βουλευτές, ο Στριφτόμπολας και ο Καλλιφρονάς, που επέμεναν να ενδύονται με την παραδοσιακή φορεσιά του τόπου τους.
Οι χρονικογράφοι της εποχής δεν άφησαν ασχολίαστη την ενδυματολογική διαφορά, αφού χαρακτήριζαν τους δύο παραδοσιακούς βουλευτές "νιφάδες χιονιού εν μέσω μαύρης καταχνιάς"...
Κοιτώντας κάτω και δεξιά από τον πίνακα του κοινοβουλίου, βλέπουμε ένα κάπως άσχετο έκθεμα: ένα δοχείο με άμμο.
Η εξήγηση βρίσκεται στον τρόπο που έγραφαν παλιά: Έριχναν την άμμο πάνω από ένα κείμενο που έγραφαν, ώστε αυτή να απορροφά το επί πλέον μελάνι της πένας. Όταν στέγνωνε το χαρτί, απλώς σκούπιζαν την άμμο με μία βούρτσα.
Στην αίθουσα εκτίθενται δύο αλληγορικοί πίνακες με θέμα την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα ο ένας, την προσάρτηση Θεσσαλίας και Ηπείρου ο άλλος.
Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα
Παράδοση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου στην Ελλάδα
Προς την έξοδο της αίθουσας υπάρχει ένα μεγάλο πορτραίτο του Παύλου Μελά και από κάτω διάφορα προσωπικά του αντικείμενα.
Αίθουσα 12
Η αίθουσα 12 είναι αφιερωμένη στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Εκστρατεία.
Εδώ εκτίθενται σημαίες των Βαλκανικών πολέμων και αντικείμενα από το θωρηκτό "Αβέρωφ", με κυριότερο την σημαία του.
Πάνω απ' αυτά κρέμεται ένας μεγάλος πίνακας που απεικονίζει την πλεύση του θωρηκτού στον Βόσπορο, μαζί με τον συμμαχικό στόλο στην Κωνσταντινούπολη, μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την Ανακωχή του Μούδρου (1918).
Κορυφαίες στιγμές για τους Έλληνες τότε· να πλέει ένα ελληνικό πολεμικό πλοίο στα νερά της Πόλης και να το υποδέχονται οι Έλληνες κάτοικοί της με ελληνικές σημαίες στα μπαλκόνια τους...
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Στις διπλανές προθήκες υπάρχουν λάφυρα, θυρεοί και σημαίες, από νικηφόρες μάχες του στρατού μας εναντίον των Οθωμανών.
Στην γωνία παρατηρούμε έναν ξύλινον έλικα από πολεμικό ελικοφόρο αεροπλάνο, ο οποίος μάλιστα έχει και μία τρύπα από σφαίρα.
Προς την έξοδο της αίθουσας βλέπουμε ένα μεγάλο πορτραίτο του Ελευθερίου Βενιζέλου και ακριβώς από κάτω, σε προθήκη, τον κονδυλοφόρο με τον οποίον υπέγραψε την Συνθήκη των Σεβρών, καθώς και άλλα εκθέματα, όπως το διπλωματικό διαβατήριο που είχε βγάλει για την διάσκεψη του Παρισιού.
Σε προθήκη της αίθουσας βλέπουμε και ένα δάφνινο στεφάνι από φύλλα χρυσού.
Το είχε προσφέρει στον αρχιστράτηγο ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος.
Διάδρομος 13
Ο διάδρομος αυτός είναι αφιερωμένος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και συγκεκριμένα στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο.
Βλέπουμε ένα λυόμενο πυροβόλο της εποχής, αλλά και διάφορες αφίσσες για τον πόλεμο.
Αίθουσα 14
Περιλαμβάνει διάφορα αντικείμενα από την βασιλεία του Όθωνα και του Γεωργίου Α΄.
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Σ'αυτή την αίθουσα εκτίθενται ο θρόνος (με βυσσινί βελούδινο παραπέτασμα, χρυσά κρόσσια και σιρίτια και ξυλόγλυπτη επιχρυσωμένη επίστεψη με φυτικό διάκοσμο) στον οποίον καθόταν ο Όθωνας και -αργότερα- ο Γεώργιος Α΄,
Αίθουσες 15, 16, 17
Περιλαμβάνουν την λαογραφική συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
Βλέπουμε εδώ αντιπροσωπευτικά έργα της νεοελληνικής τέχνης, όπως τοπικές ενδυμασίες, κοσμήματα και είδη λαϊκής τέχνης από διάφορες περιοχές στις οποίες έζησε ο ελληνισμός, καθώς και εθνικές ενδυμασίες αγωνιστών.
Αίθουσα 19
Σ' αυτή την κλειστή αίθουσα (την βλέπουμε πίσω από τζαμαρία) βλέπουμε μια όψη της ελληνικής κοινωνίας τον 19ο αιώνα.
Εδώ εκτίθενται έπιπλα γνωστών ιστορικών μορφών, όπως:
το γραφείο του Κολοκοτρώνη στο βάθος,
το τραπέζι του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ στο κέντρο,
καθώς και ρούχα που φορούσαν οι αριστοκράτισσες της εποχής του Όθωνα και οι κυρίες “επί των τιμών” της βασίλισσας Αμαλίας.
Γενική άποψη της αίθουσας
Εθνικό ιστορικό Μουσείο (Digitalzoot)
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν εδώ κάποια γαλλικά επιτραπέζια ρολόγια της περιόδου 1825-1870, διακοσμημένα και φιλοτεχνημένα με φιλελληνικές παραστάσεις, εμπνευσμένες είτε από την ελληνική αρχαιότητα είτε από την Ελληνική Επανάσταση.
Τα ρολόγια αυτά πωλούνταν σε διάφορους φιλέλληνες του εξωτερικού, κατά την διάρκεια εράνων, για να ενισχύσουν την Ελληνική επανάσταση με χρήματα, όπλα, πολεμοφόδια.
Οι πληροφορίες προέρχονται από επιτόπια παρατήρηση, από ξενάγηση και από το διαδίκτυο.
Πηγή εικόνων:
Digitalzoot
(Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
(www.slideshare.net)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου